Çarşıbaşı Hamamı

2 ay önce
Çarşıbaşı Hamamı

Elazığ Palu ilçesi Çarşıbaşı Mahallesi’nde yer alan Palu Hamamı olarak da bilinen, Küçük Camii ve Ulu Camii arasında kalan Çarşıbaşı Hamamı’nın, Hicri 1070 (Miladi 1659-60) yılında yapıldığı düşünülmektedir. Hamamın bulunduğu bölge Eski Palu olarak geçmektedir. Bugün kitabesi olmayan yapı, klasik Osmanlı hamamlarını andırmaktadır. Çarşıbaşı Hamamı’nın dış cephesi bölgedeki eski yapılarla benzer olarak kaba yonu taşlar ve moloz taşlarla inşa edilmiştir. Ayrıca iç cepheden bakıldığında da aynı görüntüye sahiptir. Hamamın iç mekânlarına bakıldığında kapı köşeleri, kubbeleri tutan kemerler, pencereler ve nişlerin köşelerinin düzgün kesme taş malzemeden yapıldığı anlaşılmaktadır. Bunun dışında bütün bölümlerin örtü sistemlerini meydana getiren tonozlar, kubbeler ve kubbeye geçiş sistemlerinin tamamında tuğladan yararlanıldığı görülmektedir.

Hamam soyunma ve ılıklık, traşlık ve tuvalet, sıcaklık ve külhan/cehennemlik bölümlerinden oluşmaktadır. Soyunma bölümü güney tarafında yer alan giriş, hafif dışarı taşmış bir taç kapı şeklinde olan, iki tarafında dışta yonca yaprağı veya üç merkezli kemeri olan pencereleri bulunmaktadır. Soyunmalığın kapısının üstünde yapımına ilişkin kitabe yer alıyor. Ilıklık kısmı üzeri kubbeli ve kare planlıdır. Kubbe üzerinde aydınlatma için aydınlık feneri yer alır. Ilıklık kısmına bir iki basamaklı merdivenle inilir, bu bölümün ortasında şadırvan ve üç yanında da soyunma ve dinlenme alanları bulunmaktadır. Ilıklığa inilirken ikinci alana geçildiğinde iki katlı (alt katı traşlık üst katı hamamın deposu ve tuvalet olan) bir kısım bulunmaktadır. Sıcaklık bölümüne ise üzeri tonozla örtülü bir dehlizden geçilir. Sıcaklığın orta kısmı büyük, kenarları küçük kubbelerle örtülüdür. Sıcaklık bölümünde dört eyvanlı ve köşelerinde halvet bölümleri bulunur. Sıcaklık bölümünün ortasında bir göbek taşı ve dört tarafında kurnalar bulunur. Aydınlatma için sıcaklığın kubbelerinde aydınlık pencereleri vardır. Hamamın son bölümü olan Külhan/Cehennemlik bölümü batı kısmında yer alan, yakacakların depolandığı, ocak, kazan ve deponun yer aldığı bir bölümdür. Hamamın yenileme çalışmaları 2014-2015 yıllarında tamamlanmıştır.